Kinh nghiệm phối giống chó theo chuẩn quốc tế

Bạn có từng bao giờ nghe tới việc phối giống chó? Dù là cho mục đích kinh doanh hay chỉ đơn thuần có thêm kiến thức để có thể sẵn sàng khi chú cún cưng của bạn tới kỳ sinh sản thì việc này là rất cần thiết. Vậy phối giống chó là gì, có những phương pháp nào để thực hiện và ưu nhược điểm của những phương pháp này là gì. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích nhất.

Phối giống chó là gì?

Phối giống chó là một hình thức nhân giống vật nuôi, kết hợp hai chú chó có giới tính khác nhau không nhất thiết phải cùng giống loài mà có thể khác giống loài. Người ta cho chúng tiếp xúc, quan hệ và sinh sản ra con cái.

Với những ai muốn phối giống chó thuần chủng thì chọn những cá thể có cùng nguồn gốc để giao phối và tạo ra cá thể con. Việc lưa chọn chó mẹ để mang thai là rất quan trọng, đó phải là những con chó khỏe mạnh, đủ sức khỏe và đủ độ tuổi. Cách chăm sóc khi chó mang thai cũng rất quan trọng ảnh hưởng đến con trong bụng khi sinh ra có được khỏe mạnh hay không

Nguyên tắc chung về tuổi phối giống

Có rất nhiều trường hợp như chó ta ở Việt Nam được cho sinh sản sớm, chỉ khi vừa mới 6 tháng tuổi. Điều này đã tạo ra những giống chó con không hoàn toàn khỏe mạnh và có thể gây hại tới sức khỏe của chó mẹ. Chính vì vậy, những quy tắc chung về tuổi được đề ra nhằm đảm bảo sức khỏe cho chó bố mẹ, đồng thời chắc chắn rằng các con sinh ra được khỏe mạnh.

Người ta phân loại tuổi tiêu chuẩn sinh sản ở chó theo kích thước cơ thể, từ nhóm 1 đến nhóm 4. Kích thước cơ thể càng nhỏ, chó càng có khả năng sinh sản sớm. 

Phân loại độ tuổi tối thiểu - Quốc tế

Vào 9/1996, Liên đoàn Hội nuôi chó Liên bang Nga đã thông qua quyết định về độ tuổi tối thiểu để phối giống chó. Dưới đây là một số giống chó phổ biến và độ tuổi tối thiểu có thể cho lai tạo:

• Chó cái 15 tháng - Chó đực 12 tháng: Terrier Tây Tạng, Bulldog Pháp, Chó Bắc Kinh, Toy Terrier, Toy Poodle, Poodle lùn, Chihuahua,...
• Chó cái 18 tháng - Chó đực 15 tháng: Collie, Bulldog Anh, Husky, Chó săn Afghanistan, Greyhound, Bull Terrier,....
• Chó cái 20 tháng - Chó đực 18 tháng: Becgie Đức, Schnauzer (dòng khổng lồ),  Rottweiler, Akita Inu, Doberman, Chó săn sói,...
• Chó cái 22 tháng - Chó đực 20 tháng: Tosa Inu, Fila Brasilero, Bullmastiff, Becgie Kavkaz, Becgie Trung Á, Newfoundland, Sant Berna,....

Tùy vào kích thước cơ thể của chó mà độ tuổi tối thiểu phối giống khác nhau.

Phân loại độ tuổi tối thiểu - Việt Nam

Ở Việt Nam, người ta chọn nuôi và lai tạo nhiều giống chó đặc thù theo vùng. Tuỳ thuộc vào mỗi vùng miền và văn hoá, các giống chó thường có các độ tuối phối giống khác nhau.

• Phối giống chó Bắc Hà: Được biết đến là giống chuyên sống ở vùng cao và có kích cỡ tương đối lớn, chó Bắc Hà thường được nuôi để giữ nhà và săn thú. Một em chó Bắc Hà thường đẻ 6 con/lần sinh sản. Đối với loại chó này, độ tuổi nên bắt đầu lai tạo là khoảng 12 - 15 tháng tuổi. 
• Phối giống chó Phú Quốc: Chó Phú Quốc từ lâu đã rất quen thuộc với người Việt Nam, được nhận diện với màu lông nâu xám, đôi khi có hình xoắn trên lưng và có các đường kẻ nhạt chạy dọc theo thân. Chó Phú Quốc có ngoại hình cỡ trung. Mỗi lứa, chó cái đẻ khoảng 5 con. Độ tuổi tối thiểu để giống chó này sinh sản là từ 12 - 15 tháng.
• Phối giống chó cỏ, chó vàng: tại Việt Nam, chó cỏ là giống chó rất được yêu thích, nuôi với mục đích giữ nhà. Giống như chó Phú Quốc, mỗi lứa, chó cái đẻ được khoảng 5 con và có thể bắt đầu cho sinh sản từ 12 - 14 tháng tuổi. 
• Phối giống chó Lào: được du nhập từ Lào và sống ở trung du, miền núi, chó Lào có ngoại hình tương đối lớn. Mỗi lứa, chó cái Lào có thể đẻ khoảng 6 chó con. Bạn có thể cho chó Lào bắt đầu sinh sản bắt đầu từ tháng tuổi thứ 12 - 15.

Tại Việt Nam, mỗi giống chó phổ biến có độ tuổi tối thiểu để phối giống riêng.

Đâu là thời điểm phù hợp để bắt đầu phối giống chó?

Khi nuôi một em chó cái, bạn có thể nhận thấy kỳ kinh nguyệt đầu tiên thường diễn ra vào tháng tuổi thứ 7. Nhưng thời điểm này chưa thật sự phù hợp để phối giống, bởi vì cơ thể của chó còn chưa hoàn thiện về mọi mặt. Chính vì vậy, thời điểm phù hợp nhất để phối giống chó là từ khi em ấy một tuổi trở lên.

Nếu bạn chọn sai thời điểm phối giống, lứa chó con có thể không chất lượng, ốm yếu. Cho nên, thời điểm phối giống là tương đối quan trọng cho một quá trình phối.

Thời điểm phù hợp tương đối quan trọng trong quá trình phối giống.

Lựa chọn Gen để phối giống chó như thế nào?

Mỗi một bạn chó con sinh ra đều sẽ mang những đặc điểm ngoại hình của bố và mẹ. Những đặc điểm này được thừa hưởng và truyền qua nhiều đời. Vì thế, khi lai tạo các giống chó, người ta sẽ quan tâm đến gia phả, ngoại hình và chất lượng của giống chó. Gen cũng sẽ quy định cho con là đực hay cái. Có 3 kiểu kết hợp trên cơ bản giữa Gen trội và lặn dựa theo giới tính:

• Gen lặn ở đực - Gen trội ở cái
• Gen trội ở đực - Gen lặn ở cái
• Gen trội ở con này - Gen lặn ở con kia (không quan trọng giới tính)

Quá trình phân tích về lựa chọn Gen sẽ mang tới kết quả lai tạo tốt. 

Một vài phương pháp phối giống phổ biến

Ngày nay, người ta ưa chuộng 3 phương pháp phối giống phổ biến nhất trên thế giới: Out-crossing, Line-breeding và In-breeding.

Phương pháp Out-crossing

Đây là phương pháp phối giống khác huyết thống nhằm tạo ra những chú chó lai mới, thậm chí là giống mới. Phương pháp này cho phép người ta tìm và lựa chọn những chú chó con đặc tính mới. Điều này tạo ra sự đa dạng cho các giống chó trên thị trường.

Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng phương pháp này, bạn cần phải lựa chọn các Gen thật kỹ lưỡng. Nếu một số Gen xấu xuất hiện, rất có thể lứa chó con bạn tạo ra sẽ không khỏe hoặc có ngoại hình không đẹp.

Phương pháp Line-breeding

Line-breeding là phương pháp lai gần, lai các con trong cùng gia phả. Người ta có thể lai những con chó có cùng ông bà. Phương pháp lai này sẽ cho phép người ta chọn lựa những đặc tính tốt của giống, đồng thời tăng khả năng kháng bệnh ở những thế hệ con.

Dù vậy, phương pháp Line-breeding cũng có điểm hạn chế: nếu bạn sử dụng phương pháp này nhiều lần, tính đa dạng của quỹ gen sẽ giảm, và có thể các thế hệ cháu con sẽ mắc nhiều bệnh hơn. 

Phương pháp In-breeding

Là phương pháp phối giống cận huyết, ruổi do cao, phương pháp In-breeding cần phải được thực hiện bởi những người có kinh nghiệm chuyên môn. Phương pháp này có thể bảo vệ được những gen quý ở chó và bảo tồn được các đặc điểm tốt của giống.

Tuy nhiên, một số những chú chó được phối giống theo phương pháp này có thể mất nhiều bệnh do đồng huyết, thậm chí là tử vong sau thời gian ngắn. Bạn sẽ phải chấp nhận rủi ro cao nếu thử nghiệm phương pháp này để phối giống chó. 

Có 3 phương pháp phối giống phổ biến dựa trên huyết thống của chó. 

Một số điều bạn cần lưu ý

Trong quá trình phối giống, yếu tố may mắn cũng góp phần vào việc thành công hay không. Chính vì vậy bạn nên chấp nhận rủi ro cũng như những lưu ý sau đây:

Tham khảo quy tắc chọn giống, nắm rõ tiêu chuẩn 

Trước khi bắt đầu lai tạo, bạn nên định hướng rõ đặc tính ở giống chó con. Điều này sẽ giúp bạn có cơ sở để lựa chọn những con chó ba mẹ. Đồng thời, bạn cần lựa chọn những con chó khỏe, và việc tham khảo các quy tắc phối giống sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn

Chăm sóc tốt

Khi đã quyết định phối giống, bạn nên chăm sóc kỹ cho cả chó ba và mẹ, khiến chúng có tinh thần thoải mái hơn để bắt đầu quá trình của giống. Trong khi mang thai, chó mẹ cũng cần được chăm sóc đặc biệt. Điều này sẽ giúp cho quá trình sinh sản của chó mẹ được diễn ra thuận lợi hơn. Và khi bầy chó con chào đời, bạn nên theo dõi, chăm sóc chúng kỹ lưỡng nhằm đảm bảo chúng luôn khỏe mạnh và không phí công sức của bạn.

Không có chó con hoàn hảo

Bạn cần phải hiểu rõ rằng, qua các thế hệ, các đặc điểm sẽ được biểu hiện khác nhau. Chính vì vậy, có thể chó con của bạn sẽ không hoàn hảo như bạn mong muốn. Chúng có thể sẽ mắc một vài bệnh nhỏ hoặc không đẹp như bạn yêu cầu. Tuy nhiên, đây sẽ là điều khiến bạn có kinh nghiệm cho những quá trình phối giống sau và mong rằng bạn sẽ chăm sóc chúng thật tốt.

Lựa chọn chó cái

Để chọn được một con chó cái bắt đầu cho quá trình phối giống, bạn hãy xem xét kỹ ngoại hình, sức khỏe và chất lượng của chó. Những điều này sẽ góp phần tạo nên một thế hệ cháu con tốt và khỏe mạnh.

Xét nghiệm trước khi bắt đầu

Có những loại bệnh sẽ không biểu hiện ra bên ngoài. Chính vì vậy, trước khi bắt đầu phối, bạn nên đưa chúng đến bệnh viện thú y để tiến hành các xét nghiệm nhằm đảm bảo chúng khỏe mạnh.

Lời kết

Như vậy, trong bài viết hôm nay, chúng ta cùng nhau tìm hiểu tất tần tật về quá trình phối giống. Rất mong bạn có thể tìm được giống chó ưng ý của mình thông qua quá trình phối giống. Cảm ơn bạn đã đón đọc, hẹn gặp lại bạn trong những bài viết tiếp theo.

Bài viết liên quan